تاریخچه صنعت پتروشیمی در ایران و محصولات تولید شده توسط آن

این مقاله درباره? شرکت پتروشیمی بندر امام است. برای محصولات شیمیایی و پتروشیمیایی تولید کننده سه زنجیره صنعت پتروشیمی را ببینید. برای شرکت تولید کننده محصولات شیمیایی و پتروشیمیایی پتروشیمی بندرامام را ببینید.

پتروشیمی بندرامام شرکت پتروشیمی ایرانی است، که در زمینه تولید مواد شیمیایی، آروماتیک‌ها، پلیمرها و ال‌پی‌جی فعالیت می‌کند.

این شرکت در سال 1352 از مشارکت شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و شرکت میتسویی، تحت نام شرکت پتروشیمی ایران و ژاپن شکل گرفت، ولی در سال 1365 در پی کناره‌گیری شرکت میتسویی از پروژه ساخت مجتمع، کلیه سهام آن توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران خریداری و نام آن به شرکت پتروشیمی بندرامام تغییر پیدا کرد.

شرکت پتروشیمی بندرامام در سال 1389 توسط شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس خریداری شد. دفتر مرکزی و کارخانجات این شرکت در نزدیکی شهر ماهشهر از توابع استان خوزستان مستقر می‌باشد.

 

مساحت پتروشیمی بندرامام 

شرکت پتروشیمی بندرامام، در زمینی به مساحت حدود 270 هکتار، در ضلع شمال غربی خلیج فارس در استان خوزستان به فاصله 105 کیلومتری جنوب شرقی اهواز و 84 کیلومتری شرق آبادان در شهرستان ماهشهر قرار داد.

سهولت دسترسی به خوراک، سوخت و موارد اولیه، استفاده از امکانات جاده ای، شبکه راه آهن و حمل و نقل دریایی، وجود فرودگاه، دسترسی به آب مورد نیاز و همچنین کمک به توسعه و عمران استان خوزستان به عنوان یکی از دو قطب صنعت پتروشیمی در کشور، و مهمتر از همه ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از سوختن گازهای همراه با نفت، ویژگیهایی است که انتخاب این مکان را توجیه می نماید.

فراز و نشیب های اجرای طرح

کارهای مقدماتی اجرای طرح نظیر خاکریزی، تسطیح زمین، شمع کوبی، ایجادساختمان های موقت، ایجاد تاسیسات، آب و برق و اسکله ها از اوایل سال 1353 به تدریج آغاز گردید. عملیات ساختمان واحد های اصلی طرح که از سال 1355 آغاز شده بود، در اسفند ماه 1357 پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حالیکه 73 در صد پیشرفت نموده بود، متوقف گردید.

در سال 1358 اقداماتی جهت شروع مجدد کارها انجام گرفت ولی با وقوع جنگ تحمیلی در مهرماه 1359 و متعاقب آن خروج پیمانکاران ژاپنی از ایران، عملیات ساختمانی طرح بطور کامل متوقف گردید.

با پذیرش آتش بس و امکان از سر گیری عملیات ساختمانی ، شرکت ملی صنایع پتروشیمی مذاکرات متعددی جهت ادامه و تکمیل طرح با شرکای ژاپنی آغاز نمود که نهایتا پس از هفت دوره مذاکره بین طرفین ، شریک ژاپنی به بهانه اقتصادی نبودن طرح از ادامه کار خود داری و در پی آن قرارداد مفارقت بین طرفین در مهرماه سال 1368 به امضاء رسید و بدین ترتیب کلیه سهام آن به شرکت ملی صنابع پتروشیمی انتقال داده شد و نام شرکت پتروشیمی ایران ژاپن(IJPC)به شرکت سهامی پتروشیمی بندر امام (BIPC) تغییر یافت.

 

قرارداد مشارکت اولیه

در اریبهشت 1352 قرارداد مشارکتی بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و پنج شرکت ژاپنی با نمایندگی شرکت میتسویی و شرکاء منعقد و تحت عنوان شرکت سهامی پتروشیمی ایران ژاپن (IJPC) نامگذاری گردید. هدف شرکت،تولید و ذخیره،حمل و نقل و بازاریابی،صدور الفین ها،پلی الفین ها آروماتیکها و سایر فرآورده های پتروشیمی بوده است. نحوه مشارکت بطور کلی بین طرفین قرارداد ، مساوی ذکر شده و اعتبار آن برای مدت سی سال از تاریخ اجراو تابعیت شرکت ‹‹ایرانی›› پیش بینی شده بود.

 

بازسازی و تکمیل واحدهای مجتمع

به منظور اطلاع از وضعیت مجتمع پس از 20 بمباران و حدود 11 سال توقف، مقرر گردید که بررسی فنی جامعی انجام پذیرد.نتیجه حاصل از این بررسی، حاکی از وارد آمدن 22 درصد خسارت به مجتمع بود.

پس از انجام مطالعات اولیه،گزارش فنی و اقتصادی طرح بازسازی مجتمع در آبان ماه 1368 آماده گردید.بر اساس این گزارش، بازسازی و تکمیل مجتمع از نقطه نظر فنی و اقتصادی، موجه تشخیص داده شد.

با توجه به مفارقت شرکای ژاپنی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی با استفاده از شرکت های صاحب نام اروپایی در صنعت پتروشیمی و کارشناسان و پیمانکاران ایرانی، این مجتمع را طی یک برنامه پنجساله و در 4 مرحله بازسازی و به بهره برداری رساند.واحد آروماتیک به عنوان آخرین واحد بازسازی شده، منحصرا توسط کارشناسان و پیمانکاران ایرانی بازسازی و راه اندازی گردید و هیچ شرکت یا فرد غیر ایرانی در آن نقش نداشته است.

با راه اندازی این واحد، کار بازسازی در این مجتمع عظیم به پایان رسید و پروژه های پارازایلین و MTBE که به عنوان بخشی از طرحهای توسعه ای پتروشیمی بندر امام مطرح شده بود، به مورد اجرا گذاشته شد و هم اکنون در حال بهره برداری است.

 

موقعیت جغرافیایی

شرکت پتروشیمی بندر امام، در زمینی به مساحت حدود 270 هکتار،در ضلع شمال غربی خلیج فارس در استان خوزستان به فاصله 160 کیلومتری جنوب شرقی اهواز و 84 کیلومتری شرق آبادان در منطقه بندر امام خمینی(ره) قراردارد.سهولت دسترسی به خوراک ، سوخت و مواد اولیه استفاده از امکانات جاده ای شبکه راه آهن و حمل و نقل دریایی،وجود فرودگاه،دسترسی به آب مورد نیاز و همچنین کـمک به توسـعه و عمران استـان خوزستان به عنوان قطـب صنعت پتروشیمی در کشور ، مهمتر اینکه ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری ازسوزانیده شدن گازهای همراه نفت ویژگیهایی است که انتخاب این مکان را توجیه می نماید.

سرمایه:

  13.103.000.000.000 ریال

مالکیت:

 شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس 69.27 درصد، شرکت کارگزاری سهام عدالت 30 درصد، سهام ترجیحی 0.73 درصد

 

ساختار مدیریت پتروشیمی بندرامام:

در راستای ایجاد مدیریت غیرمتمرکز و به منظور نیل به بهره وری بیشتر و امکان بهره گیری مطلوب از توانمندی های موجود، طرح تقسیم اداره مجتمع بین چند شرکت مستقل فرعی از سال 1379 به طور رسمی اجرا شد.

 

شرکت های مستقل فرعی عبارتند از:

 شرکت خوارزمی، شرکت فرآورش، شرکت کیمیا، شرکت بسپاران، شرکت آب نیرو

گواهینامه استاندارد دریافتی:

دریافت 15 گواهینامه ملی و بین المللی بر اساس استاداردهای رسمی در مدیریت ها و ادارات ستادی HSE-MS  ، (Iso9001 ، ISO14001 ، ISO45001) IMS  ISO10015 ،  ISO20000 ، ISO27001 ، ISO50001 کسب امتیاز 76.24 در ارزیابی بلوغ فرآیندهای سازمانی بر اساس مدل 2019: TEM1000 با ارزیابی شرکت تک چی و نظارت هلدینگ خلیج فارس

 

محصولات تولیدی:

• اتیلن - پروپیلن پلیمر گرید - پلی اتیلن سبک
• پلی اتیلن سنگین - گاز مایع - پنتان به بالا
• اتان - بنزین پیرولیز - ترکیبات چهار کربنه
• سود سوزآور - اتیلن دی کلراید مستقیم - وینیل کلراید منومر
• لاستیک مصنوعی - پلی وینیل کلراید - بنزن
• مخلوط زایلین‌ها - متیل ترسی بوتیل اتر - رافینیت C5